Het Oud Burger Mannen- en Vrouwenhuis Tiel (1367–2014) – Walter Post & Wim Veerman

De Stichting Oud Burger Mannen- en Vrouwenhuis, kortweg het gasthuis genoemd, is de oudste instelling in Tiel. Een oprichtingsdatum is niet bekend, maar de vroegste vermelding dateert al uit 1367. In een akte uit dat jaar werd het gasthuis als ‘belendend pand’ van de Ridderlijke Duitse Orde Balije van Utrecht genoemd. Het gasthuis bood een vroege vorm van ouderenopvang.

Eeuwenlang was ouderenzorg een verantwoordelijkheid van particuliere liefdadige instellingen. Zo ook in Tiel. Ruim zes eeuwen was, eerst in de Gasthuisstraat, later in de Ambtmanstraat, het Oud Burger Mannen en Vrouwen Gasthuis er voor de opvang van ouderen die zich er ‘inkochten’ of die als burgers van Tiel het recht hadden hier van een relatief onbezorgde oude dag te genieten.

Tot enige jaren na de invoering van de Algemene Ouderdomswet in 1956 verbleven er steeds zo’n twintig ouderen in het gasthuis. In de tweede helft van de 20e eeuw ontstonden echter bejaardenhuizen en in 1967 sloot de instelling definitief haar deuren. Het gasthuis werd omgevormd tot de Stichting Oud Burger Mannen- en Vrouwenhuis, die sindsdien projecten voor ouderen financieel ondersteunt. Alsof het toeval ermee speelt verwierf deze Stichting in 2014 een belendend stuk grond van de Ridderlijke Duitse Orde Balije van Utrecht.

Over de geschiedenis van dit Tielse gasthuis verscheen op 6 november 2014 de publicatie Het Oud Burger Mannen- en Vrouwenhuis 1367-2014. De veelbewogen geschiedenis van het gasthuis tot het begin van de twintigste eeuw wordt beschreven door oud-streekarchivaris Wim Veerman. Helaas zijn door rampen, zoals oorlogen en stadsbranden, veel gegevens verloren gegaan. Maar wat nog wel gevonden is, geeft een interessant beeld van de eeuwenlange zorg voor arme en oudere Tielenaren. In het tweede deel van het boek, ‘De toekomst tegemoet’, beschrijft journalist Walter Post de periode vanaf de jaren dertig tot de sluiting van het gasthuis in 1967. Door interviews met kinderen van de laatste beheerdersechtparen komt de dagelijkse gang van zaken in die jaren in beeld. Interviews met de huidige bestuurders geven een beeld van hun betrokkenheid en de huidige gang van zaken, nu als subsidiërende instelling voor de ouderen in Tiel. Het boek wordt afgesloten met een naamlijst van bestuurders en bewoners.